Pleksi (szkło organiczne) – co to jest i skąd się wzięła?

2020-10-15
Pleksi (szkło organiczne) – co to jest i skąd się wzięła?

Tworzywa sztuczne towarzyszą nam już od ponad 150 lat i chyba mało kto wyobraża sobie dzisiaj życie bez nich. Jednym z popularnych i bezpiecznych dla środowiska tworzyw sztucznych jest szkło akrylowe, czyli tak zwane pleksi. Dziś postaramy się, pokrótce przybliżyć Wam historię plexi i sprawdzimy, jakie właściwości ma ten materiał.

Plexi co to jest?

Co to jest plexi? To potoczna nazwa polimetakrylanu metylu - tworzywa sztucznego, znanego również jako szkło akrylowe, plexiglass czy pleksa. Materiał ten charakteryzuje wysoka przezroczystość, duża wytrzymałość na uderzenia i pęknięcia oraz łatwość obróbki. Wykorzystywany jest zarówno przez firmy reklamowe czy budowalne, jak i odbiorców indywidualnych w domu i poza domem.

Co to jest pleksi – krótka historia

Szkło akrylowe po raz pierwszy uzyskano w początkach lat 30–tych XX wieku. Odpowiedzialni za to odkrycie byli Rowland Hill i John Crawford, dwójka brytyjskich chemików pracujących dla przedsiębiorstwa Imperial Chemical Industries. Odkryte przez nich szkło akrylowe zostało zarejestrowane pod nazwą handlową Perspex. Mniej więcej w tym samym czasie niemiecki chemik i przemysłowiec Otto Röhm uzyskał przeźroczyste szkło akrylowe, które nazwał Plexiglas. Od tego czasu pleksi funkcjonowała na rynku pod wieloma handlowymi nazwami jak chociażby wspomniane już Plexiglas i Perspex, ale też Akrylon, Altuglas, Plazcryl, Marcryl czy Setacryl. Pleksi była szeroko stosowana od końca lat 30-tych. Miało to związek w dużej mierze z działaniami wojennymi. Plexi stosowano między innymi w samolotach czy łodziach podwodnych. Po wojnie materiał ten znalazł zastosowanie w wielu cywilnych gałęziach przemysłu. Dziś stosuje się go również w branży reklamowej, a także coraz częściej w życiu codziennym.

Producenci i inne nazwy przemysłowe plexy

Plexi jest często określane również jako PLEXIGLAS®. Jest to nazwa handlowa, nadana szkłu akrylowemu przez jego producenta – niemiecką markę Röhm, produkującą je od 1933 roku. Produkty tej marki są tak bardzo obecne w świadomości społeczeństwa, że dla wielu osób ta właśnie nazwa handlowa stała się po prostu jednym z określeń na szkło akrylowe, niezależnie od jego pochodzenia. Obecnie jednak na świecie funkcjonuje wiele firm zajmujących się produkcją tego surowca. Najbardziej znani producenci plexi to:

  • Altuglas – stojący za takimi wyrobami jak ALTUGLAS™ oraz OROGLAS™;
  • grupa 3A Composites – producent płyt plexi CRYLUX™, CRYLON® and AKRYLON, znany również ze swoich wyrobów z poliwęglanu;
  • grupa Plazit-Polygal – producent plexi PLAZCRYL oraz PLAZCAST;
  • Plaskolite – firma stojąca za szkłem akrylowym OPTIX® z ochroną UV chroniącą je przed żółknięciem pod wpływem światła;
  • Perspex – producent z Wielkiej Brytanii, zajmujący się różnego rodzaju tworzywami i materiałami konstrukcyjnymi. Jednym z ich produktów jest szkło akrylowe pod nazwą PERSPEX®.

Szkło akrylowe jest spotykane również pod takimi nazwami jak:

  • Akrylon,
  • Limacryl,
  • P-Plex,
  • PerClax,
  • Plexpol,

Plexi jest produkowane przez wiele firm na całym świecie, które również nadają mu własne nazwy handlowe. Jednak najczęściej spotykane są produkty wyżej wymienionych marek. Są one najbardziej znane oraz cieszą się dużym uznaniem firm zajmujących się obróbką plexi oraz odbiorców.

Rodzaje pleksi i właściwości

Dwa podstawowe rodzaje pleksi to pleksi ekstrudowana i wylewana. Każdy z tych materiałów ma nieco inne właściwości. Zacznijmy jednak od tego, czym różni się proces produkcji tych tworzyw. Pleksi ekstrudowana powstaje w specjalnych maszynach wyposażonych w system wałków. Granulat, z którego powstaje pleksi, jest podgrzewany, a następnie, dzięki wałkom, wyciskany w płyty o stałej grubości. Z kolei w przypadku pleksi wylewanej metakrylan metylu w postaci płynnej wlewany jest do specjalnych form. Następnie materiał jest poddawany polimeryzacji i schładzany. 

Jakie są właściwości tych dwóch rodzajów pleksi? 

Zasadniczo pleksi ekstrudowana jest nieco tańsza. Dzięki technologii produkcji płyty zachowują dokładnie taką samą grubość. Może mieć to znaczenie przy dużych projektach, przy których wymagana jest jednorodność używanego materiału. Pleksi ekstrudowana świetnie sprawdzi się w przypadku większości zastosowań indywidualnych. Jednak ze względu na wewnętrzne napięcia wynikające ze sposobu produkcji pleksi ekstrudowana nie jest stosowana w lotnictwie (okna w samolotach), w akwarystyce czy do przeszklenia świetlików dachowych. Pleksi ekstrudowana dostępna jest w stosunkowo ograniczonej gamie kolorów. Standardem jest plexi bezbarwna, np. PLEXIGLAS® Optical HC. Dostępna jest również ekstrudowana plexi opal oraz plexi satynowa.

Z kolei pleksi wylewana dostępna jest w zasadzie w nieograniczonej ilości kolorów. Uzyskuje się je przez dodanie barwnika do MMA w stanie ciekłym. W przeciwieństwie do poprzedniej metody, pleksi wylewana może mieć praktycznie nieograniczoną grubość. Proces produkcji pleksi wylewanej jest jednak dużo bardziej czasochłonny, co przekłada się na wyższą cenę. Dokładne porównanie właściwości fizycznych obu rodzajów pleksi przygotowaliśmy na stronie właściwości fizyczne materiałów.

Popularnym tworzywem sztucznym o właściwościach zbliżonych do szkła akrylowego jest również poliwęglan lity. Różnice pomiędzy tymi dwoma rodzajami tworzywa sztucznego opisaliśmy dodatkowo w artykule plexi i poliwęglan lity na blogu Plastic Express.

Zastosowania pleksi

Szkło akrylowe stosowane jest w wielu sektorach, zarówno w życiu codziennym, jak i w specjalistycznych gałęziach przemysłu. Na co dzień pleksi ma szerokie zastosowanie na przykład w branży reklamowej czy w budownictwie. W domu plexi możemy wykorzystać zarówno jako element dekoracyjny, jak i w celach czysto praktycznych. Płyta plexi może zastąpić uszkodzoną półkę w lodówce, szybę w antyramie (warto rozważyć PLEXIGLAS® Optical HC 3mm) lub ścianę kabiny prysznicowej. Coraz popularniejsze są również dekoracyjne panele z plexi stosowane w kuchniach i łazienkach. W związku z obecną sytuacją epidemiologiczną pleksi znalazła również szerokie zastosowanie w branży handlowo–usługowej. Tworzy się z niej osłony antywirusowe montowane na stanowiskach kasowych, ladach, biurkach itd. 

Właściwości plexi sprawiają, że materiał ten ma również szereg specjalistycznych zastosowań. Z tego materiału korzysta się między innymi w branży motoryzacyjnej, lotniczej i w różnych gałęziach przemysłu. Więcej na ten temat napisaliśmy w artykule Gdzie można stosować płyty plexi.


Dowiedz się więcej o plexi Sprawdź do czego możesz wykorzystać plexi: Poznaj naszą ofertę na poliwęglan lity i plexi na wymiar:

Twoja przeglądarka nie jest wspierana!

Działanie konfiguratora może być nieprawidłowe. Aby poprawnie wyświetlić tę stronę, Zaktualizuj swoją przeglądarkę

×