Poliwęglan lity wykorzystywany jest w niemal każdej gałęzi gospodarki. Wynika to przede wszystkim z wyjątkowych właściwości poliwęglanu, porównywalnego nawet z takimi surowcami jak aluminium. Pod wieloma względami przypomina plexi, przez co bywa używany jako jej zamiennik. Między tymi materiałami istnieją pewne istotne różnice. Dlatego przygotowaliśmy krótką charakterystykę poliwęglanu, pozwalającą odpowiedzieć sobie na najczęściej zadawane pytania dotyczące jego właściwości i możliwości zastosowania.
Czy poliwęglan to plastik?
Mianem plastiku potocznie określa się wszystkie tworzywa sztuczne. Do tej grupy należy również poliwęglan lity. To przezroczyste tworzywo będące rodzajem polimeru z grupy poliestrów.
Płyty poliwęglanowe wytwarzane są najczęściej metodą ekstruzji, tj. współwytłaczania z żywicy poliwęglanowej. W efekcie otrzymywane jest polimerowe tworzywo sztuczne przypominające wyglądem szkło akrylowe. Poliwęglan cechuje się jednak większą wytrzymałością; jest przy tym równie uniwersalny. Jest nawet kilkaset razy bardziej odporny na rozbicie niż klasyczne szkło oraz o połowę od niego lżejszy. Można go też niemal dowolnie formować, również na zimno.
Czy poliwęglan daje cień?
To, czy dany materiał będzie dawać cień, zależy nie tylko od właściwości samego tworzywa, ale i jego obróbki. Płyty z poliwęglanu litego dostępne są zarówno w wersji transparentnej, jak i barwionej.
Przezroczystość tworzywa sprawia, że w wersji bezbarwnej nie daje on żadnego cienia. Dlatego poliwęglan lity jest doskonałym wyborem, jeśli zależy nam np. na osłonięciu tarasu lub balkonu przed deszczem, ale bez jakiegokolwiek zaciemnienia.
Chcąc uzyskać efekt zacienienia, lepiej jest sięgnąć po poliwęglan barwiony np. dymiony. Materiał ten może być również pokryty powłoką z innego tworzywa. Pozwoli to cieszyć się zarówno jego właściwościami, jak i cieniem.
Czy poliwęglan lity strzela?
Poliwęglan lity posiada bardzo wysoki współczynnik rozszerzalności liniowej – jeden z najwyższych wśród nowoczesnych tworzyw sztucznych wykorzystywanych jako materiały budowlane. Wynosi on aż 0,067 mm/m × °C. Oznacza to, że na skutek różnic temperatur będzie on „pracować”, czyli rozszerzać się i kurczyć.
Rozszerzające się pod wpływem ciepła płyty poliwęglanowe mogą trzeszczeć. Można jednak temu zapobiec, stosując odpowiednie rozwiązania przy ich montażu.
Obecnie powszechnie stosuje się różnego rodzaju profile dociskowe, uszczelki oraz taśmy, które pozwalają na swobodną pracę tworzywa, niwelując efekt „strzelania”. Warto zadbać też o to, by montaż odbywał się w tzw. systemie pływającym, z zachowaniem dylatacji między płytami.
To, czy poliwęglan będzie trzeszczeć, zależy też od materiału, z którego powstała konstrukcja, na której montowane są płyty. Najlepiej sprawdza się aluminium; drewno samo w sobie mocno „pracuje”, co ma wpływ również na to, jak zachowuje się zainstalowane na nim tworzywo.
Czy poliwęglan przepuszcza światło?
Poliwęglan lity jest bardzo często stosowany jako trwalszy i bardziej wytrzymały zamiennik szkła. Jedną z jego zalet jest bardzo wysoka przepuszczalność światła, wynosząca do ok. 90%.
Oczywiście w przypadku takiego tworzywa jak poliwęglan charakterystyka zależy od jego rodzaju oraz grubości płyty. Im ten ostatni parametr jest wyższy, tym mniej światła będzie ona przepuszczać. Spadek przezroczystości jest jednak na tyle niewielki, że w przypadku takich konstrukcji jak zadaszenia czy amatorskie szklarnie jest niezauważalny.
Warto przy tym wspomnieć, że poliwęglan lity znacznie lepiej przepuszcza światło niż jego komorowa odmiana. W przypadku tego ostatniego współczynnik przenikania jest niższy z powodu obecności komór i dodatkowo spada wraz ze wzrostem ich ilości.
Czy poliwęglan jest bezpieczny?
Właściwości poliwęglanu litego sprawiają, że często określa się go mianem „bezpiecznego szkła”. Cechuje się on dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne spowodowane np. uderzeniami. Pod tym względem zdecydowanie góruje nad tradycyjnym szkłem. W dodatku jest odporny na działanie czynników takich jak wilgoć, zmienne temperatury czy promieniowanie UV. Dzięki temu nie traci swojej wytrzymałości ani innych właściwości nawet po wielu latach ekspozycji na słońce, deszcz i mróz.
To wszystko sprawia, że poliwęglan może być stosowany nie tylko wewnątrz pomieszczeń, ale i w konstrukcjach zewnętrznych, takich jak zadaszenia tarasowe, altany czy pokrycia dachowe. Dlatego cieszy się dużą popularnością w budownictwie.
Czy poliwęglan jest wytrzymały?
Płyta z poliwęglanu litego z wyglądu przypomina klasyczną szklaną szybę. Możliwość jego wyginania i formowania powoduje, że sprawia on wrażenie znacznie delikatniejszego. W rzeczywistości cechuje go jednak bardzo duża wytrzymałość mechaniczna.
Wysoka udarność poliwęglanu sprawia, że jego odporność na stłuczenie jest nawet 300 razy większa, niż w przypadku klasycznego szkła. W dodatku może być on wyginany, rolowany oraz formowany na wiele innych sposobów bez utraty swoich właściwości.
Jest też odporny na działanie wielu substancji chemicznych – przede wszystkim kwaśnych roztworów soli, wielu kwasów organicznych, detergentów, utleniaczy, a także tłuszczy. Decydując się na wyroby z tego materiału, trzeba jednak pamiętać, że może ulegać uszkodzeniu pod wpływem gazów amoniakalnych, wodnych roztworów alkoholowych i alkalicznych, a także zjawisk hydrolitycznych.
Należy przy tym pamiętać, że odporność poliwęglanu na powyższe czynniki nie jest stała; zależy przede wszystkim od panujących wokół warunków (temperatura, ciśnienie atmosferyczne) oraz stężenia ww. substancji.
Czy poliwęglan chroni przed słońcem?
Poliwęglan jest materiałem o dużej przezroczystości. Jego przepuszczalność światła wynosi nawet powyżej 80%. Oznacza to, że chroni przed działaniem czynników atmosferycznych i wysokiej temperatury, to jednak nie stanowi bariery przed słońcem — przynajmniej w wersji bezbarwnej.
Chcąc w pewnym stopniu ograniczyć np. nasłonecznienie tarasu, do wykonania zadaszenia należy wybrać poliwęglan dymiony lub tzw. opal. Przepuszczalność światła w przypadku tych tworzyw plasuje się na poziomie odpowiednio 40 oraz 60%.
Czy poliwęglan przepuszcza promienie UV?
Wśród właściwości poliwęglanu litego bardzo często wymienia się odporność na działanie czynników atmosferycznych takich jak różnice temperatur czy nasłonecznienie. Trzeba jednak pamiętać, że samo w sobie tworzywo to nie chroni przed promieniowaniem UV. Aby zapewnić skuteczną ochronę, niektóre rodzaje płyt poliwęglanowych pokrywane są z jednej lub obu stron specjalną warstwą ochronną. Wszystkie grubości poliwęglanu dostępne w naszej ofercie pokryte są obustronnie warstwą anty-UV.
Czy poliwęglan lity się rysuje?
Zarówno poliwęglan lity, jak i komorowy, jest bardzo odporny na uderzenia i spowodowane nimi pękanie. Dlatego stosuje się go jako alternatywę dla klasycznego szkła w miejscach, gdzie duże znaczenie ma wysoka wytrzymałość mechaniczna.
Jednak podobnie jak wiele innych tworzyw, np. plexi, jego powierzchnia jest stosunkowo podatna na zarysowania. Z tego powodu należy zachować ostrożność przy jego obróbce oraz pielęgnacji. Podczas czyszczenia elementów z poliwęglanu trzeba unikać stosowania różnego rodzaju szczotek, szorstkich gąbek czy szmatek. Najlepiej jest wykorzystywać do tego celu miękkie ściereczki z mikrofibry oraz specjalne preparaty do mycia tworzyw sztucznych.
Czy poliwęglan matowieje?
Właściwości poliwęglanu litego pozbawionego specjalnej powłoki anty-UV wystawionego na działanie promieni słonecznych mogą z biegiem czasu ulec zmianie. Trzeba jednak zaznaczyć, że płyty wykonane z wysokiej jakości materiału nie matowieją ani nie ulegają odbarwieniu, nawet jeśli zostaną umieszczone w bardzo nasłonecznionym miejscu.
Chcąc uzyskać matowy poliwęglan, można wykorzystać fakt, że tworzywo to nie jest zbyt odporne na zarysowania. W celu jego matowienia wykorzystuje się różnego rodzaju polerki wieloetapowe i papiery szlifierskie o wysokich gradacjach w przedziale 2000-3500.
Czy poliwęglan żółknie?
Choć poliwęglan lity nie traci swojej przezroczystości pod wpływem promieniowania ultrafioletowego, długotrwałe działanie czynników atmosferycznych może prowadzić do jego żółknięcia.
Dlatego w PlasticExpress oferujemy wyłącznie płyty poliwęglanowe pokryte z obu stron specjalną powłoką anty-UV. Jest ona wykonana z substancji, która jest całkowicie odporna na żółknięcie pod wpływem światła słonecznego lub innych źródeł promieniowania UV.
Czy poliwęglan się nagrzewa?
Wytrzymałość mechaniczna poliwęglanu z powłoką anty-UV oraz jego odporność na działanie światła słonecznego sprawia, że znajduje on zastosowanie przy tworzeniu elementów takich jak zadaszenia czy pokrycia szklarni. Wiele osób ma jednak wątpliwości czy tworzywo to nie będzie się nadmiernie nagrzewać. Dlatego należy podkreślić, że doskonale chroni on przed wysokimi temperaturami.
Płyty poliwęglanowe są idealnym wyborem, jeśli chcemy zapewnić sobie nieco chłodu np. na mocno nasłonecznionym tarasie. Zapewnia on doskonały komfort cieplny, nawet podczas bardzo upalnego lata. Nie traci tych właściwości nawet w bardzo szerokim zakresie temperatur; jest to szczególnie istotne, gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że aktualnie mamy do czynienia z rosnącą liczbą bardzo gorących letnich dni.
W jakiej temperaturze topi się poliwęglan?
Właściwości poliwęglanu sprawiają, że znajduje on szerokie zastosowanie w budownictwie oraz przemyśle. Służy m.in. do wykonywania różnego rodzaju zadaszeń i osłon. W takich miejscach bywa on narażony na działanie zarówno niskich, jak i wysokich temperatur. Przykładowo, temperatura płyt na pokryciu tarasu może pod wpływem intensywnego nasłonecznienia wynieść aż 65 stopni Celsjusza.
Trzeba jednak podkreślić, że jego trwałość eksploatacyjna zostaje zachowana nawet wtedy, gdy zakres temperatur jest bardzo szeroki. Tworzywo to topi się dopiero przy 230 stopniach Celsjusza. Jednocześnie nie traci on swoich właściwości przy krótkotrwałym obciążeniu termicznym w zakresie od -40°C do +130°C. W przypadku obciążenia długotrwałego dopuszczalne wartości wynoszą od -30°C do +110°C, co ma duże znaczenie w przypadku zastosowań przemysłowych.
Czy poliwęglan można wyginać?
Poliwęglan lity charakteryzuje się dużą odpornością na działanie wielu czynników mechanicznych, w tym na zginanie. Daje to bardzo duże możliwości w kwestii jego obróbki. Jego odporność na gięcie plasuje się na poziomie ok. 90 MPa (zgodnie z metodą badania określoną w normie ISO 178).
Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że materiał ten może być wyginany jedynie według ściśle określonych zasad, wyłącznie zgodnie z zaleceniami producenta. Jeśli łuk, pod jakim płyty są gięte, będzie zbyt ostry, w strukturze płyt mogą pojawiać się mikropęknięcia. Ich obecność sprawia, że wykonane zeń elementy nie będą cechować się tak wysoką odpornością mechaniczną, jak te wykonane z nieuszkodzonego tworzywa. W takiej sytuacji zniszczeniu może ulec również powłoka anty-UV, co może przyczyniać się do szybszej degradacji tworzywa pod wpływem promieniowania słonecznego. Proces ten będzie zachodzić tym szybciej, im bardziej przekroczony zostanie współczynnik gięcia. Dlatego przed przystąpieniem do jego obróbki należy zapoznać się z tabelą wartości gięcia producenta danych płyt.
Jeśli nie mamy dostępu do takich danych, należy brać pod uwagę uśrednione wartości. Minimalny promień gięcia zależy przede wszystkim od grubości płyty. Można go obliczyć, mnożąc tą wartość (podaną w centymetrach) przez 175:
- poliwęglan 4 mm – 70 cm
- poliwęglan 6 mm – 105 cm
- poliwęglan 8 mm – 140 cm
- poliwęglan 10 mm – 175 cm
- poliwęglan 16 mm – 280 cm
- poliwęglan 20 mm – 350 cm
- poliwęglan 25 mm – 438 cm
Trzeba przy tym pamiętać, że są to wartości graniczne. Zaleca się, by dla bezpieczeństwa stosować współczynnik bezpieczeństwa o wartości min. 10%. W praktyce oznacza to, że do podanej wartości należy dodać 10%. W takiej sytuacji minimalny promień gięcia np. dla płyty 8 mm będzie wynosić ok. 154 cm.
Zastosowanie poliwęglanu litego
Ze względu na swoje właściwości poliwęglan lity ma bardzo szerokie zastosowanie w wielu gałęziach gospodarki. Jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle, a także architekturze i budownictwie.
Dostępny na rynku poliwęglan jest używany zarówno w budownictwie mieszkaniowym, jak i w obiektach użyteczności publicznej i budynkach biurowych. Najczęściej stosuje się go do budowy zadaszeń, szczególnie tych mających zaokrąglony kształt. Doskonale sprawdza się przy budowie wiat przystankowych oraz daszków na balkonach i tarasach. To doskonały wybór również w przypadku osłon na basenach i w obiektach sportowych, rekreacyjnych oraz handlowych.
Płyty z poliwęglanu mogą być wykorzystywane również do budowy witryn i przeszkleń w sklepach i obiektach handlowo-usługowych — szczególnie tam, gdzie są one narażone np. na uderzenia. Niska waga tworzywa oraz jego duża odporność na uszkodzenia sprawiają, że montaż wykonanych zeń elementów jest o wiele łatwiejszy i szybszy niż w przypadku tradycyjnego szkła.
Poliwęglan jest też coraz częściej stosowany w ogrodnictwie jako materiał służący do budowy szklarni oraz ogrodów zimowych. Korzystają z niego zarówno amatorzy w przydomowych ogródkach, jak i właściciele małych i średnich gospodarstw rolnych. Zaletą wykonanych z tworzywa polimerowego szklarni jest ich duża żywotność. Najtrwalsze są przy tym konstrukcje ze stelażami z aluminium. Takie konstrukcje są bardzo odporne na działanie zmiennych warunków atmosferycznych oraz bardzo stabilne. Jednocześnie nie wymagają skomplikowanej pielęgnacji, co jest szczególnie istotne w przypadku większych upraw.
Więcej na ten temat dowiesz się z tekstu "Poliwęglan – zastosowanie w budownictwie i architekturze".
Płyty z poliwęglanu są wykorzystywane również przez przemysł. Służy on do tworzenia wyrobów, które muszą cechować się zarówno dużą przezroczystością, jak i lekkością oraz odpornością na uderzenia. Najczęściej spotykanymi produktami z tego tworzywa są:
- osłony maszyn przemysłowych,
- ekrany akustyczne,
- drzwi przesuwne,
- niektóre meble wykorzystywane w zakładach pracy,
- tablice i szyldy reklamowe,
- hełmy i tarcze ochronne stosowane np. przez policję.
Dzięki dużej wytrzymałości poliwęglanu litego wykonane zeń elementy doskonale spełniają swoją funkcję przez wiele lat, nie tracąc przy tym swoich właściwości. To sprawia, że można go śmiało określić mianem jednego z najtrwalszych i uniwersalnych tworzyw sztucznych.
Czytaj także: