PETG, czyli politereftalan etylenu z dodatkiem glikolu to niezwykle wszechstronne tworzywo sztuczne o wielu zaletach i zastosowaniach. W naszej stałej ofercie znajdziesz płyty plastikowe z bezbarwnego tworzywa PET-G o grubości 2 i 3mm. Cięcie PETG na wymiar odbywa się wyłącznie mechanicznie – piłą lub frezem. Obróbka tego rodzaju materiałów laserem nie jest możliwa ze względów bezpieczeństwa. Co prawda bardzo cienkie arkusze PETG lub folie z tego tworzywa można ciąć w ten sposób, jednak w przypadku cięcia laserem grubszych arkuszy, mamy do czynienia z powstawaniem toksycznych oparów, szkodliwych zarówno dla operatora maszyny CNC, jak i dla środowiska naturalnego. Cięcie PETG piłą i frezem to techniki szybkie, bezpieczne dla środowiska i niezwykle precyzyjne. Po tego rodzaju obróbce materiał ma matowe krawędzie. Czy są jakieś możliwości ich wygładzenia? Czy da się polerować PETG?
Właściwości PETG, a możliwości polerowania
Co wyróżnia płyty PETG na wymiar dostępne w naszej ofercie? Przede wszystkim jest to tworzywo niezwykle trwałe i odporne na uszkodzenia. Udarność płyty PET G jest mniej więcej 25 razy większa niż udarność zwykłej szyby. Jest to więc tworzywo o odporności porównywalnej do takiego materiału jak poliwęglan lity. Nie bez powodu PETG określa się często jako tańszy zamiennik poliwęglanu. Ogromną zaletą jest także wysoka przezroczystość tego materiału. Wynosi ona około 90% w przypadku płyty PETG 3mm. Jest więc tylko minimalnie niższa od przezroczystości szkła akrylowego. Podobnie jak plexi bezbarwna i poliwęglan PETG jest także o połowę lżejsze od zwykłego szkła. Przekłada się to nie tylko na wygodny montaż i obróbkę lekkich płyt. W przypadku dużych projektów mniejszy ciężar to także mniejsze koszty transportu. PETG to również materiał o sporej elastyczności, którą zawdzięcza dodatkowi glikolu. Płyty tego tworzywa można poddawać gięciu na zimno i termoformowaniu. Listę zalet zamyka dobra odporność chemiczna – PETG jest odporne na większość stosowanych na co dzień chemikaliów. To i możliwość dezynfekcji PETG popularnymi środkami otwiera drogę do wielu zastosowań nie tylko w przemyśle, ale także w branży medycznej. Należy jednak unikać kontaktu PETG z preparatami na bazie acetonu. Ten i kilka innych związków mogą uszkodzić strukturę materiału.
Potrzebujesz elementy z PET-G na wymiar?
Przejdź do konfiguratora i zaprojektuj swój kształt!
Czy można polerować PETG?
Zanim przejdziemy do omówienia podstawowych technik polerowania PETG warto zaznaczyć, że zawarte w tym poradniku informacje dotyczą płyt bezbarwnego PETG. Nie znajdziesz tu porad dotyczących druku 3D z filamentu na bazie PETG. Mimo zbliżonego składu chemicznego jest to całkiem inny produkt, a obróbka wydruków rządzi się nieco innymi prawami.
Jakie zastosowanie ma polerowanie PETG?
Mówiąc o polerowaniu PETG mamy na myśli przede wszystkim polerowanie matowych krawędzi formatek wycinanych na wymiar z większych arkuszy. Cięcie PETG piłą lub frezem pozostawia krawędź matową. W przypadku profesjonalnej obróbki ślady cięcia są stosunkowo delikatne. Jednak w przypadku amatorskiego cięcia PETG w domowym warsztacie krawędź może wymagać dodatkowej pracy. Jest to widoczne w szczególności w przypadku cięcia piłą. Na krawędzi materiału widać równomierne ślady zębów tarczy. Jak się ich pozbyć? Jak wygląda proces polerowania PETG? Czy można go stosować tylko na krawędzi, czy także na całej powierzchni płyty?
Polerowanie krawędzi PETG papierem ściernym?
W teorii krawędzie płyty PETG można szlifować papierem ściernym. Obejmuje to zarówno szlifowanie PETG na sucho, jak i na mokro. W trakcie polerowania papierem na sucho może dojść do efektu, który w języku angielskim nazwany jest gumming. Polega on na łączeniu się drobinek substancji ściernej z pyłem ze szlifowanego tworzywa. Pod wpływem wysokiej temperatury powstającej w wyniku tarcia tworzą się grudki substancji przypominającej nieco gumę. Mogą one zabrudzić lub zarysować obrabiany element. Z tego względu o wiele lepsze efekty daje polerowanie PETG na mokro. Przygotuj ścierny papier wodny o granulacji od 400 do 2000 oraz pastę polerską. Przed przystąpieniem do obróbki namocz namocz papier w wodzie. PET-G podobnie jak inne tworzywa sztuczne chłonie wodę w bardzo ograniczonym zakresie. Nie bój się więc, że wilgoć wejdzie w reakcję z plexi. Zacznij od papieru o niższej gradacji, stopniowo przechodząc do coraz wyższego ziarna.
UWAGA: szlifując PET G papierem ściernym, nie będziesz w stanie uzyskać lustrzanej, przypominającej szkło powierzchni. Te technika pozwala jednak uzyskać gładką krawędź pozbawioną zadziorów po cięciu piłą.
Niektórzy producenci PETG zalecają także polerowanie tego tworzywa przy pomocy głowic i past polerskich do tworzyw sztucznych. Upewnij się, że wybrany przez Ciebie produkt można stosować z PETG. Jeśli masz wątpliwości, możesz na niepotrzebnym kawałku materiału sprawdzić, czy preparat nie reaguje z tworzywem w niepożądany sposób. Popularne w przypadku polerowaniu plexi czy poliwęglanu preparaty to np. pasta polerska QUIXX czy pasta polerska do tworzyw sztucznych Zvizzer Fine Cut. Zwykle w pierwszym kroku poleruje się materiał z wykorzystaniem pasty. Zadaniem preparatu jest wypełnienie niewielkich rys i szczelin. Kolejny etap to polerowanie delikatnymi, miękkimi padami do uzyskania zadowalającego efektu. W przypadku niektórych tworzyw i większych zarysowań konieczne może być kilkukrotne powtórzenie procesu. Pamiętaj, że polerowanie zarówno krawędzi PETG, jak i innych tworzyw sztucznych rzadko pozwala na ich doprowadzenie do idealnego stanu. Biorąc pod uwagę połowiczne efekty oraz niezbędne nakłady czasu i pracy, często najsensowniejszym rozwiązaniem jest po prostu zakup nowego elementu z PET G. Tym bardziej, że tworzywo sztuczne ma niższą cenę niż poliwęglan lity.
Polerowanie ogniowe PETG
Stosunkowo dobre efekty w porównaniu do polerowania papierem daje metoda polerowania ogniowego. Działanie wysokiej temperatury pozwala nie tylko wygładzić krawędzie PETG, ale także usunąć niewielkie ryski z powierzchni płyty. UWAGA: polerowanie ogniowe PET G tak jak przypadku plexi jest procesem wymagającym sporego doświadczenia i dobrej znajomości materiału. Kluczowa jest kontrola temperatury i czasu ekspozycji tworzywa na działanie płomienia lub strumienia gorącego powietrza. Polerowanie ogniowe zawsze wiąże się z ryzykiem uszkodzenia materiału i co za tym idzie wzrostem kosztów całego przedsięwzięcia. W przypadku projektów na większą skalę zdecydowanie lepiej zlecić takie zadanie specjalistom. Tylko w ten sposób uzyskasz gwarancję powtarzalności i jakości efektu polerowania PETG.
Polerowanie PET G płomieniem – jak to zrobić?
Jeśli mimo naszych ostrzeżeń chcesz spróbować tej domowej metody, pamiętaj o kilku podstawowych kwestiach. Po pierwsze jest to praca z ogniem, przy której należy zachować wszelkie niezbędne środki bezpieczeństwa. Po pierwsze usuń z obszaru roboczego wszystkie łatwopalne materiały. Po drugie zadbaj o dobrą wentylację pomieszczenia, w którym pracujesz. Unikaj jednak silnych przeciągów, które mogą doprowadzić do wahań temperatury i nierównomiernych efektów polerowania płomieniem. Następnie zamocuj płytę PET G, tak aby krawędź, którą chcesz wygładzić znajdowania się w powietrzu. Ze względu na stosunkowo niską temperaturę topnienia PET G do polerowania ogniowego wystarczy palnik propan butan lub nawet opalarka o odpowiedniej mocy. Zastosowanie palników acetylenowo-tlenowych o znacznie wyższej temperaturze płomienia nie jest tu konieczne.
Przed obróbką płomieniem należy wstępnie wygładzić krawędź przy pomocy opisanych powyżej technik (sugerujemy polerowanie papierem ściernym na mokro). Polerowanie ogniowe nie usuwa głębokich rys, a raczej wygładza materiał i nadaje mu lustrzany wygląd szkła. Jednak tylko pod warunkiem umiejętnego przeprowadzenia tego zabiegu. Nie daje to także 100% skuteczności. Przy dokładnych oględzinach pod odpowiednim kątem pozostałości zarówno rys, jak i samego polerowania ogniowego będą widoczne na materiale.
Wszystkie tworzywa sztuczne z naszej oferty są na czas transportu i przechowywania dwustronnie pokryte specjalną folią ochronną. Przed obróbką termiczną PETG folię należy usunąć.
Uruchom palnik i zmniejsz dopływ tlenu do minimum. Uważnie kontroluj dystans między płomieniem a krawędzią płyty. Przesuwaj płomień wzdłuż krawędzi z prędkością mniej więcej 2-3 cm na sekundę (szybciej w przypadku cienkich arkuszy, wolniej w przypadku grubego materiału). To właśnie moment, w którym najczęściej dochodzi do uszkodzenia materiału. Zbyt krótka ekspozycja lub za niska temperatura płomienia nie pozwolą na uzyskanie zadowalającego efektu. Z kolei za wysoka temperatura lub zbyt długi czas ekspozycji na ciepło doprowadzi do stopienia się materiału. W przypadku tej metody dużo zależy od doświadczenia i wiedzy operatora. Jeśli tylko masz taką możliwość, przetestuj technikę na niepotrzebnych kawałkach materiału. W ten sposób zdobędziesz przynajmniej podstawową znajomość.
Polerowanie ogniowe pozwoli ci także pozbyć się niewielkich rys z powierzchni płyty bezbarwnego PETG.
Ryzyka związane z podtapianiem krawędzi PETG
Jak już wspominaliśmy podtapianie krawędzi PETG palnikiem to technika obróbki obarczona dosyć wysokim ryzykiem. Niepoprawnie przeprowadzone polerowanie ogniowe może prowadzić między innymi do:
- matowienia materiału,
- stopienia krawędzi i uszkodzenia płyty PETG,
- pękanie materiału w trakcie późniejszego użytkowania.
Do tego dochodzi oczywiście ryzyko pracy z ogniem – zarówno pożarowe, jak i możliwość przypadkowych poparzeń. Kluczowe jest więc zachowanie wszystkich środków bezpieczeństwa. Jest to także metoda niepolecana, jeśli materiał ma być na późniejszym etapie wyginany na zimno.
Polerowanie PETG – czy warto?
Czy warto polerować PETG w domowych warunkach? Wszystko zależy od specyfiki konkretnego projektu. Jeśli jest to przedsięwzięcie czysto hobbystyczne, a zamiast wyglądu zewnętrznego liczy się wytrzymałość tworzywa, możesz zaryzykować samodzielną obróbkę w domu. Jeśli jednak myślisz o użyciu PETG w przestrzeniach bardziej reprezentacyjnych, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest wymiana porysowanego czy uszkodzonego elementu na nowy.